Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Serap Ket Alkan, akciğer kanserinde tarama yöntemleri hakkında bilgi verdi. Akciğer kanserinin dünyada her iki cinste de kanserden ölümlerin en sık sebebi olduğunun altını çizen Uzm. Dr. Alkan, “Akciğer kanseri taramasının hedefi akciğer kanserini daha erken, tedavi edilebilir aşamalarda teşhis etmektir. Erken teşhis ile beraber invaziv teşhis prosedürlerinin de azaltılması sağlanabilir. Etkin bir tarama programı ile erken teşhis konarak ölümde azalmaya vesile olunabilir” şeklinde konuştu.
“Avrupa Birliği ülkelerinde tarama yöntemlerine önem veriliyor”
20 Avrupa Birliği (AB) üyesi devlet ile Norveç’te planlanan ve halen devam eden akciğer kanseri tarama programları bulunduğuna dikkat çeken Uzm. Dr. Alkan, “Hırvatistan’da 2020’den beri ulusal düşük doz BT tarama programı yürütülmekte olup, Birleşik Krallık yakın zamanda ulusal bir tarama programı başlatmıştır. Çek Cumhuriyeti ve Polonya ise ulusal tarama programına geçiş aşamasındadır” dedi.
“Erken teşhis yaşam süresini artırıyor”
İngiltere tarama programındaki 10 yıllık takipte akciğer kanseri mortalitesinin her iki cinste yüzde 26, kadınlarda yüzde 33 oranında azaldığının tespit edildiğini söyleyen Uzm. Dr. Alkan, “Evre 1 A teşhisi alan hastaların yüzde 90’ına tarama ile yüzde 10’una ise tarama dışı teşhis konmuştur. Evre 1 teşhis konan akciğer kanseri hastalarında 5 yıllık hayat süresi yüzde 70 iken, evre 3 teşhis konanlarda yüzde 20’ye kadar düşmektedir. Kalite güvenceli, güncellenmiş ve yapılandırılmış düşük doz BT tabanlı akciğer kanseri taraması için önerilen hasta grubu ise 20 paket /yıl sigara içicisi olmak, 55-74 yaş aralığında olmak, 10-15 yıl öncesine kadar sigara içiciliği halinin olması olarak tanımlanmıştır” diye konuştu.
Akciğer kanseri tarama programının; katılımcıları için kaynak ve bilgi materyalleri sağlanması gerektiğini belirten Uzm. Dr. Alkan, “Taramada tespit edilemeyen akciğer kanseri konusunda katılımcılar bilgi sahibi yapılmalıdır. Fransa ve Polonya’da mobil araçlarla düşük doz CT tarama imkânı hastalara sunulabilmektedir. Çekilen düşük doz BT’lerin doğru okunması ve raporlanması önemlidir. Bu aşamada bilgisayar destekli cihazlara yapay zekayı entegre etmek, pulmoner nodüllerin tespiti, segmentasyonu, kanser (malignite) riski ve nodülün ardışık ölçümlerini kolay ve doğru yapmayı sağlar. Düşük doz CT programları aralıklı olarak güncellenmelidir” ifadelerini kullandı.
“Sigara bırakma programları da entegre edilmelidir”
Taramada elde edilen verilerin uygun şekilde işlenmesi ve saklanması gerektiğini sözlerine ekleyen Uzm. Dr. Alkan, “Tarama dâhilindeki hastalar için geri çağırım ve hatırlatma sistemleri kurulmalıdır. Atipik, akciğer kisti varlığı (duvar kalınlığı artmış ve duvar nodülaritesi olan kist), tarama ile belirlenen nodülün boyutunda büyüme-çoğalma olması, ayrıca morfolojisinde değişiklik belirlenmesi ile tarama sonrası PET- BT ve biyopsiyi gerektirebilen durumlar olabilir. İyi huylu tümörleri taklit eden primer akciğer kanserlerin de görülebildiği uzmanlar tarafından göz ardı edilmemelidir. Tarama programlarına sigara bırakma programları da entegre edilmelidir. Tarama programına almanın fayda getirmeyeceği düşünülen yaşlı ve eşlik eden ek hastalığı olanlar tarama dışı bırakılabilir” dedi.
