Birinci Dünya Savaşı’nın en çetin cephelerinden biri olan Çanakkale’de, Denizli Tümeni olarak da anılan 11. Tümen, kahramanca mücadele verdi. 18 Mart 1915 Çanakkale Deniz Zaferi öncesinde bölgeye sevk edilen 11. Tümen, savaş boyunca birçok cephede vatan savunmasında görev aldı.
Denizlili kahramanlardan oluşan 11. Tümen, 33., 126. ve 127. Piyade Alayları, 11. Topçu Alayı ve bir Lojistik Destek Kıtası ile Çanakkale’ye ulaştı. 299 subay, 795 astsubay, 117 teknisyen ve 15 bin 4 er ve erbaş ile Çanakkale’ye hareket eden Denizlili askerler, Şubat 1915’te önce Beşige Koyu’na (Ezine) yerleşti. Ancak düşman kuvvetlerinin saldırıları üzerine Seddülbahir’e sevk edildi.
İngiliz Amiral Carden, "Seddülbahir üzerinden 14 gün içinde İstanbul’u kuşatırız" düşüncesiyle harekete geçti. Ancak karşısındaki birliklerin, Denizli’nin cesur evlatları olduğunun farkında değildi. 126. Alay, 19 Şubat 1915’te Seddülbahir’e gönderilen bir bölüğüyle ilk şehitlerini verdi. Bu ilk çatışmada Denizli merkezden Hüseyin,İbrahim, Mehmet, Çal’dan Mustafa, Honaz’dan Hasan ve daha birçok asker canlarını feda etti.
Zamanla 11. Tümen’in askerleri Kumkale, Kirte, Kerevizdere, Zığındere, Anafartalar ve Arıburnu gibi kritik cephelere dağıtıldı. Mustafa Kemal’in komutasındaki 19. Tümen’e bağlanan 33. Alay, Arıburnu’nda İngiliz birliklerine karşı direnirken, 126. ve 127. Alaylar Seddülbahir’de en kanlı siper savaşlarının içinde yer aldı.
Haziran 1915’te, İngiliz Generali Hamilton’un büyük bir çıkarma harekâtı başlatacağı bilgisi geldiğinde 126. Alay, Seddülbahir’de savunma için hazırlıklarını tamamlıyordu. Bu süreçte savaşamaz hale gelen askerler için mektup yazma izni verildi. Çavuşlar, siperlerde yaralı askerleri tek tek sayarak, "Acıpayam’a gider, Tavas’a gider, Çal’a gider" diye bağırıyor ve memleketlerine gönderilecek askerleri belirliyordu. Askerler, geride kalan ailelerine haber vermek için üç satırlık mektuplarını umutla teslim etti.
Denizli Tümeni, Çanakkale Savaşı’nda büyük kahramanlıklar sergileyerek, vatan topraklarını savunmak için canlarını ortaya koydu. Bugün, ülkenin yiğit evlatları tarafından yazılan bu destan, Türk milletinin hafızasında şanlı bir kahramanlık örneği olarak yaşamaya devam ediyor.
Denizli en çok şehit veren illerden
Özellikle Denizli, Çanakkale'de en fazla şehit veren iller arasında öne çıkmaktadır. Bursa'dan 3737 şehit verilmesine karşılık, Balıkesir' den 2779, Konya'dan 2683, Kastamonu'dan 2425 şehit verildi.
Bu illere nazaranla Denizli'den ise 2195 evladımız bu kutsal topraklarda şehadet mertebesine erişti. Bu sayı, Denizli'nin o dönemdeki nüfusuna oranlandığında büyük bir fedakarlık ve vatan sevgisinin simgesidir.
