Hepimiz çocuklarımız için en iyisini isteriz. Onların başarılı, mutlu ve kendinden emin bireyler olarak büyümesini hayal ederiz. Ancak, bazen bu iyi niyetli beklentilerimiz farkında olmadan baskıya dönüşebilir ve talepkâr bir ebeveynlik yaklaşımına evrilebilir. Uzman Klinik Psikolog Aslı Kanizi'ye göre, bu durum çocukların özgüvenlerini, karar verme becerilerini ve bağımsızlıklarını olumsuz etkileyebilir.
ÖZGÜVEN EKSİKLİĞİ: KENDİNE GÜVENEMEYEN ÇOCUKLAR
Talepkâr ebeveynler genellikle çocuklarının "mükemmel" olmasını bekler. Bu durum, çocukların sürekli olarak ebeveynlerinin onayını kazanmak için çaba göstermesine yol açar. Ancak, her zaman en iyisini yapmaya çalışmak hem yorucu hem de bazen imkânsızdır. Çocuk, yüksek beklentileri karşılayamadığında kendini yetersiz hissedebilir. Uzman Kanizi, "Bu yüksek beklentilerle büyüyen çocuk, 'Ben yeterince iyi değilim' düşüncesiyle özgüven eksikliği yaşayabilir" dedi. Bu eksiklik, sadece çocukluk dönemini değil, yetişkinlik dönemini de etkileyebilir.
KARAR VERME GÜÇLÜĞÜ: SÜREKLİ ONAY BEKLEME HALİ
Talepkâr ebeveynlik, çocuklarda hata yapma korkusunu artırabilir. Çocuk, her kararında "Ya yanlış yaparsam?" kaygısıyla hareket eder. Bu durum, inisiyatif alma cesaretini zayıflatır. Ebeveynlerinin sürekli yönlendirmesiyle büyüyen çocuk, kendi başına karar almakta zorlanabilir. Kanizi, "Yetişkin olduğunda bile, sürekli bir başkasının onayına ihtiyaç duyabilirler. Bu durum bağımsız bir birey olmayı engeller" dedi.
BAĞIMSIZLIK SORUNLARI: KENDİ AYAKLARININ ÜZERİNDE DURAMAMAK
Ebeveynler çocuklarını koruma içgüdüsüyle müdahale ederken, çocuklara hata yapma ve bu hatalarla baş etme alanı tanımadıklarında, bağımsızlıklarını geliştirmekte zorlanırlar. Kanizi, "Hayatın doğal akışında karşılaşılan zorluklar karşısında nasıl hareket edeceklerini bilemeyen bireyler yetişir" diye belirtti. Bu durum, hem özel hem de profesyonel hayatta ciddi zorluklara yol açabilir.
NE YAPABİLİRİZ?
Talepkâr ebeveynlik farkında olmadan yapılan bir davranış olabilir, ancak bu yaklaşımı değiştirmek mümkündür. Uzman Kanizi, ebeveynlere şu önerilerde bulundu:
• Hataları kucaklayın: Çocuklarınıza hata yapmanın bir öğrenme süreci olduğunu anlatın.
• Süreç odaklı olun: Başarıya değil, çabaya odaklanın. "Denemen bile benim için çok değerli" diyerek onları destekleyin.
• Onay vermekten öte kabul gösterin: Çocuğunuzun ne yaparsa yapsın sevildiğini hissetmesini sağlayın. Sevgi, performansa bağlı olmamalıdır.
• Bağımsızlığı teşvik edin: Çocukların kendi kararlarını almasına izin verin. Yanlış bir karar aldıklarında bile onların yanında olun ve destekleyin.
Uzman Klinik Psikolog Aslı Kanizi, "Çocuklar hata yaparak, düşerek ve bazen başarısız olarak büyür. Onların hayat yolculuğunda yanlarında bir rehber olmak, onları mükemmel olmaya zorlamaktan çok daha değerlidir. Çünkü çocuklar, mükemmel olmak için değil, sadece kendileri olmak ve sevildiklerini hissetmek için yaşarlar" dedi.
Kanizi, ebeveynlere, "Sevgiyi, desteği ve anlayışı eksik etmeyen bir ebeveynlik anlayışı, özgüvenli, cesur ve bağımsız bireyler yetiştirmenin anahtarıdır" şeklinde sözlerini tamamladı.
