Teknoloji bağımlılığı günümüzde her yaş grubunda karşımıza çıkan bir durum haline gelmiştir. Peki nedir bu bağımlılık türü? Teknoloji ve internetin bilinçli olmayan kontrolsüz bir şekilde bağlı olarak ortaya çıkan davranışsal bağımlılıklar: oyun oynama bozukluğu, kumar oynama bozukluğu, sosyal medyanın ve akıllı telefonların aşırı kullanımı gibi alt davranışlarla kendini gösteren bağımlılık türü teknoloji bağımlılığı olarak tanımlanır. Peki bağımlı olduğumuzu nasıl anlayabiliriz sorusu geliyor akıllara, yazının ilerleyen kısımlarında bu sorunun yanıtını bulabilirsiniz.
Teknoloji ve internet kullanımı hayatımızı kolaylaştıran bir yere sahiptir. Eğitim, eğlence sosyalleşme için sıkça kullanılan teknolojik araçlar hayatımızın her alanındadır, avantajları olduğu gibi dezavantajları da çoktur. Teknoloji bağımlılığı herkes için sorun oluşturmuyor olabilir ancak ‘’aşırı ‘’ kullanım hepimizi ilgilendiren bir konu olarak karşımıza çıkmaktadır.Özellikle de gençlerimiz sosyalliğinin büyük bölümünü sosyal medya uygulamaları ve oyunlar kapsıyor. Ebeveynler olarak teknoloji kullanımı bilinçlendirme konusunda büyük sorumluluk bizlere düşüyor.
Çocuklarınız teknoloji konusunda sizden daha fazla bilgiye sahip olabilir. Ancak, sizlerin ebeveyn olarak yaşam deneyiminiz ve bilginiz onlarınkinden daha fazla. Bu iki güçlü kaynağı (yaşam deneyiminiz ve bilginiz) birleştirse, çocuklarınıza teknolojiyi daha bilinçli ve faydalı bir şekilde kullanmaları konusunda rehberlik edebilir, onların gelişimlerine daha etkili bir şekilde destek olabilirsiniz. Bu satırları okuyan bazı ebeveynlerimiz “Benim çocuğum küçük değil ki. Kendisi bilebilir” diyebilir. Ancak gerçek şu ki çocuğunuz ortaokul, lise veya üniversite çağında olsun; eğer ekranlarla, internetle problem yaşıyorsa size ihtiyacı var demektir. Sorun sadece gençlereait olmayabilir günlük sohbetimizde “Şu telefonların bağımlısı olduk.” diye söyleniriz ve bu ‘bağımlı’ ifadesini bir tanı olarak kullanmayız. Ancak ‘teknoloji bağımlılığı’ çağın en yaygın rahatsızlıklarından biri dersek de abartmış olmayız. Ayrıca risk grubu olarak akla ilk önce çocuklar, gençler geliyor olsa da internet erişimi olan her insan tehlikede. Eğer bu yazdığımızı abartılı buluyor ve inanmıyorsanızbir de bu açıdan bakalım; 2024 verilerine göre Dünya genelinde internet bağımlılığı %6 ila %18 arasında değişen bir oranda nüfusu etkiliyor. Gençler arasında bu oranlar daha da yüksek olabilir. Örneğin, 16-24 yaş arası bireylerin %71,9'u bu bağımlılığa daha yatkın. İnternet üzerinde video izleyerek zaman geçirmek TÜİK verilerine göre %83.9 oranında, bunun sonucu olarak nörobilimsel açıdan da olumsuz etkileri mevcut.
Şimdi gelelim sorumuzun yanıtına bağımlı olacak düzeyde teknolojik aletleri kullanıyor olabilir miyiz acaba?
“Eğer bir birey on iki ay boyunca aşağıdaki belirtilerin dört veya daha fazlasını gösteriyor ise bu kişide İnternet Bağımlılığı olduğu düşünülmektedir.” İnternete bağlı değilken bile internet hakkında olan düşünceler, tatmine ulaşılması için giderek artan bir şekilde İnternet kullanımı, internet kullanımını kontrol edememe, internet kullanımını kesmeye veya harcadığı zamanı düşürmeye çalıştığında kişinin huzursuz hissetmesi ve daha çabuk sinirlenmesi, internet kullanımını gerçek hayat problemlerinden bir kaçış gibi görmesi, internette daha fazla zaman geçirmek için ailesine ve arkadaşlarına yalan söylemesi, internet kullanımı yüzünden eğitim iş veya kariyer fırsatını riske atması, internet erişimi için harcanan olağandışı ücretlere rağmen kullanıma devam edilmesi, internete bağlı olmadığı zamanlarda kişinin sosyal yaşamdan geri çekilmesi veya içine kapanması, interneti ilk kullanmaya başladığı zaman ile karşılaştırıldığında şu anki kullanım süresinin uzaması diye özetleyebiliriz.
Yukarıda bahsettiğim durumları yaşıyorsanız uzmanlardan destek almanız gereklidir.Türkiye Bağımlılıkla Mücadele (TBM) Eğitim Programı kaynaklı, Yeşilay’ın önerdiği ekran süreleri aşağıdaki gibidir:0-3 yaş: Ekrandan olabildiğince uzak tutulmalıdır.3-6 yaş: Günlük toplam süre en fazla 20-30 dk.6-9 yaş: Günlük toplam süre en fazla 40-50 dk.9-12 yaş: Günlük toplan süre en fazla 60-70 dk.12+ yaş: Günlük toplam süre en fazla 120 dk olması öneriliyor.
Daha fazla bilgi almak için faydalanabilirsinizhttps://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Cocuklarda-Bilisim-Teknolojileri-Kullanim-Arastirmasi-2024-53638, https://www.yesilay.org.tr/tr/bagimlilik/teknoloji-bagimliligi
Denizli Final Okulları
Psikolojik Danışman ve Rehber Öğretmeni
Ezgi BOSTANCI
